អ្នកឃ្លាំមើលព្រមានថា ប្រសិនបើកម្ពុជាផ្ទុះជម្លោះនយោបាយផ្ទៃក្នុង ឬអនុញ្ញាតឱ្យមានវត្តមានកងទ័ពបរទេសលើទឹកដីកម្ពុជា នោះវៀតណាម នឹងមានហេតុផលគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពរបស់ពួកគេឱ្យទៅកាន់កាប់ទឹកដីខ្មែរក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ និងដីដែលក្រុមហ៊ុនវៀតណាម បានជួលពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាច្រើនម៉ឺនហិកតា ដោយយកលេសការពារសន្តិសុខ និងផលប្រយោជន៍របស់គេ។
អ្នកស្រាវជ្រាវអំពីការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលខ្មែរជួលដីឱ្យបរទេសជិតខាងក្នុងរយៈពេលវែង គឺជាចំណុចខ្សោយធំបំផុតរបស់កម្ពុជា ព្រោះការជួលទឹកដីរបស់ខ្លួនឱ្យបរទេសជិតខាងបែបនេះ ប្រទេសនៅជុំវិញពិភពលោកគេកម្រនឹងធ្វើដូច្នេះណាស់ ពីព្រោះវាជាហានិភ័យលើដែនអធិបតេយ្យជាតិរបស់ខ្លួនធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃមុខ។
បណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងថា នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលជួលដីឱ្យប្រទេសវៀតណាម ក្នុងរយៈពេលវែង ដូចជា ៥០ឆ្នាំ ជាដើម ប៉ុន្តែក្នុងពេលណាមួយស្រាប់តែកម្ពុជាមានជម្លោះនយោបាយធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់ប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដូច្នេះសំណួរដែលត្រូវចោទ ថាតើវៀតណាមនឹងមានសិទ្ធិស្របច្បាប់បញ្ជូនកម្លាំងទ័ពរបស់គេចូលទៅក្នុងទឹកដីខ្មែរ ដើម្បីការពារដីដែលពួកគេបានជួលពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងដីចំនួន ៤ខេត្តក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ដែរឬទេ?
បណ្ឌិត មាស នី បានដាស់តឿនថា កម្ពុជាមិនអាចផ្ដេកផ្ដួលទៅលើបរទេសជ្រុលពេកនោះទេ ព្រោះការពឹងផ្អែកលើបរទេសហួសហេតុ ទោះជាវៀតណាម ចិន ឬសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ក៏កម្ពុជាគ្មានចំណេញអ្វីនោះដែរ ផ្ទុយទៅវិញ កម្ពុជាអាចនឹងក្លាយជាទីលានសង្គ្រាមក្នុងការផ្លោងគ្រាប់មីស៊ីលដាក់គ្នារបស់បរទេសទាំងនោះទៅវិញតែប៉ុណ្ណោះ ប្រសិនបើសន្តិសុខក្នុងតំបន់ប្រែទៅរកភាពអាក្រក់ក្នុងពេលចៃដន្យណាមួយ។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលគេមើលឃើញថា ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម មិនសូវស៊ីសង្វាក់គ្នាដូចពេលកន្លងមកនោះទេ បន្ទាប់ពីវៀតណាម សង្ស័យមកលើកម្ពុជា ជុំវិញការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណន និងសង្ស័យពីការផ្តល់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមទៅឱ្យចិន ធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធានៅពេលនេះ។
ចំណែកអនុប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋលោក ម៉ែន ណាត បានលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះដែរថា ការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការជួលដីខ្មែររាប់ម៉ឺនហិកតាឱ្យវៀតណាម កន្លងមក គឺជាទង្វើដ៏ខុសឆ្គងធ្ងន់ធ្ងរជាទីបំផុត ពីព្រោះកិច្ចសន្យាជួលដីទាំងនោះ វៀតណាមមិនមែនសម្លឹងឃើញត្រឹមតែដើម្បីបម្រើសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់គេប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវៀតណាម ក៏បានសម្លឹងឃើញពីស្ថានភាពនយោបាយរបស់កម្ពុជានៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះរួចទៅហើយដែរ។
លោក ម៉ែន ណាត បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើស្ថានភាពនោះកើតឡើងមែន កម្ពុជាមិនអាចប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិឱ្យជួយការពារទឹកដីរបស់ខ្លួនបានទេ ដូច្នេះបើកម្ពុជាមិនដកខ្លួនចេញពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ និងបញ្ឈប់ការជួលដីឱ្យវៀតណាម ទេ នោះកម្ពុជាច្បាស់ជាប្រឈមនឹងការបាត់បង់ទឹកដីបន្តទៀតក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងដែលលោក ហ៊ុន សែន អនុវត្តជាមួយវៀតណាមនាពេលកន្លងមកនោះជាមិនខាន។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រង ការប្រើប្រាស់ និងការចាត់ចែងលើទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋថា ដីឯកជនរបស់រដ្ឋដែលបានធ្វើសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជនកន្លងមក គឺមានរយៈពេលមកត្រឹម ៥០ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីកាត់បន្ថយពីរយៈពេល ៩៩ឆ្នាំដែលរដ្ឋាភិបាលបានជួលឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម កន្លងមក។
គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានពិនិត្យឃើញថា មានក្រុមហ៊ុនឯកជនជាង ៦០ក្រុមហ៊ុន (៦៤ក្រុមហ៊ុន) ដែលជួលដីរយៈពេល ៥០ឆ្នាំ ក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនជាង ២០០ក្រុមហ៊ុន (២៣១ក្រុមហ៊ុន) ដែលបានជួលដីកម្ពុជាប្រមាណជា ១លាន ១សែនហិកតា ក្នុងនោះ រដ្ឋាភិបាលបានយកថ្លៃឈ្នួលដីត្រឹមតែ ៥ដុល្លារអាមេរិកប៉ុណ្ណោះក្នុង ១ហិកតា ក្រោមហេតុផលថា ក្រុមហ៊ុនបានសម្អាតព្រៃដោយខ្លួនឯង។
ក្រៅពីជួលដីឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម រដ្ឋាភិបាលក៏បានដាក់ខេត្តរបស់ខ្លួនចំនួន ៤ ដូចជាខេត្តមណ្ឌលគិរី ខេត្តរតនគិរី ខេត្តក្រចេះ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង ចូលទៅក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នាជាមួយឡាវ និងវៀតណាម តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ មកផងដែរ ដែលគេហៅថាតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ឬ CLV ដែលបញ្ហានេះធ្វើឱ្យមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិ បារម្ភជាខ្លាំងពីអធិបតេយ្យជាតិរបស់កម្ពុជាដែលអាចនឹងគំរាមកំហែងពីប្រទេសវៀតណាម៕