ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអះអាងនៅថ្ងៃទី៧ កក្កដា ថា ព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីមួយ បន្ទាប់ពីកម្ពុជាឈ្នះក្តីប្រាសាទព្រះវិហារលើប្រទេសថៃ នៅតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ កាលពីឆ្នាំ១៩៦២។
លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរលើគណនី Facebook របស់លោកនៅថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ នេះថា ថ្ងៃនេះគឺជាខួបលើកទី១៣ នៃការចុះបញ្ជី “ប្រាសាទព្រះវិហារ” ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ នេះ។
លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា ប្រាសាទព្រះវិហារជាប្រាសាទដ៏ពិសិដ្ឋរបស់កម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅលើភ្នំដងរែក ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនាកិច្ចប្រជុំទី៣២ របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) នៅទីក្រុងកេបិច (Quebec) ប្រទេសកាណាដា កាលពីឆ្នាំ២០០៨ កន្លងទៅ។
អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) បានសម្រេចដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ក្រោយតុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ កាត់ក្តីឲ្យកម្ពុជាឈ្នះប្រទេសថៃ អស់រយៈពេល ៤៦ឆ្នាំកន្លងមក។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ព្រះករុណាព្រះបាទនរោត្តម សីហមុនី បានបង្ហោះលើបណ្ដាញសង្គមឈ្មោះ Royal du Cambodge ក្នុងឱកាសអបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៥៩ឆ្នាំ នៃថ្ងៃចូលកាន់កាប់ប្រាសាទព្រះវិហារឡើងវិញ និងខួបទី៥៨ឆ្នាំនៃការប្រកាសសាលក្រមតុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ថា កម្ពុជាបានឈ្នះក្តីទៅលើការឈ្លានពាន និងចូលកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់ពីសំណាក់យោធាថៃ លើតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារដោយជោគជ័យ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមអះអាងថា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទនរោត្តម សីហមុនី ហាក់ដូចជាកំពុងដាស់តឿនលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកឲ្យមានស្មារតីក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិប្រទេសជាតិធំៗ ដូចជាបញ្ហាបរទេសឈ្លានពានលើទឹកដីខ្មែរដោយខុសច្បាប់ ជាដើម ដើម្បីរក្សាអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។
ពួកគេអះអាងថា ការលើកឡើងរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរអំពីការរំឭកខួបលើកទី៥៩ឆ្នាំនៃការឈ្នះក្តីលើប្រាសាទព្រះវិហារពីប្រទេសថៃ ទំនងជាព្រះអង្គកំពុងបង្ហាញផ្លូវឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ថាត្រូវតែប្តឹងប្រទេសវៀតណាម ចំពោះការឈ្លានពានរបស់ពួកគេលើកម្ពុជា ទៅតុលាការអន្តរជាតិដូចករណីឈ្នះក្តីប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពីឆ្នាំ១៩៦២ ដូច្នោះដែរ។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បណ្ឌិត គិន ភា ធ្លាប់បានលើកឡើងកាលពីចុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ នេះថា មានតែនាំគ្នាប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិខ្លាំងប៉ុណ្ណោះ ទើបធ្វើឲ្យកម្ពុជាគេចផុតពីការប្រមាថពីជាតិសាសន៍ដទៃ។ ជាងនេះទៀត ក៏អាចទទួលបាននូវវឌ្ឍនភាព និងវិបុលភាពជាតិ ទាំងបច្ចុប្បន្ន និងអនាគតផងដែរ។
បណ្ឌិត គិន ភា បញ្ជាក់ថា ដោយសារតែកម្ពុជាចេះតែកើតមានវិបត្តិផ្ទៃក្នុងដែលបណ្តាលឲ្យបែកបាក់សាមគ្គីនេះហើយ ទើបធ្វើឲ្យកម្ពុជាដែលជាចក្រភពដ៏ខ្លាំងពូកែមួយ ធ្លាក់ខ្លួនជារដ្ឋស្ថិតក្រោមអាណានិគមផ្លាស់វេននៃរដ្ឋក្បែរខាង ដែលបណ្តាលឲ្យទឹកដីជាច្រើនត្រូវគេរំលោភយកជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងនោះ កម្ពុជាបានបាត់បង់ទឹកដីរាប់សិបខេត្តទៅប្រទេសថៃ និងដែនដីកម្ពុជាក្រោម រួមទាំងក្រុងព្រៃនគរផង បានធ្លាក់ទៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសវៀតណាម រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អះអាងថា ដើម្បីរក្សាអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យជាតិ និងបូរណភាពទឹកដី កម្ពុជាគ្មានជម្រើសណាដែលល្អជាងការអនុវត្តយន្តការអន្តរជាតិស្របតាមខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ដើម្បីប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិឲ្យជួយរកយុត្តិធម៌ពីការរំលោភបំពានពីសំណាក់បរទេសឈ្លានពានជិតខាង ដូចករណីកម្ពុជា បានឈ្នះក្តីប្រាសាទព្រះវិហារពីប្រទេសថៃ នោះឡើយ៕