លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ក្នុងការកំណត់យកបញ្ហាថាមពល អាកាសធាតុ និងបរិស្ថានជាគោលនយោបាយសំខាន់របស់ខ្លួន ដើម្បីធានាបាននូវការកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់លើផែនដី។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងវេទិកាអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលកាបូនទាប ថៃយាន ឆ្នាំ២០២១ ដែលរៀបចំឡើងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ ថា ការបង្កើតនូវវេទិកានេះ គឺជាឱកាសមួយដែលនឹងអាចជួយជំរុញសន្ទុះនៃការអភិវឌ្ឍថាមពលកាបូនទាបសំដៅដល់ការដោះស្រាយបញ្ហាថាមពល អាកាសធាតុ និងបរិស្ថាន ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពក្នុងការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នពុល។
លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា ការដោះស្រាយបញ្ហាថាមពល អាកាសធាតុ និងបរិស្ថាន គឺជាកិច្ចការដ៏លំបាកមួយដែលទាមទារឱ្យមានការចូលរួមប្រកបដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ក្នុងនោះកម្ពុជាបានខិតខំរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែងប្រកបដោយអព្យាក្រឹតកាបូន ដោយរំពឹងថានឹងចប់សព្វគ្រប់នៅចុងឆ្នាំ២០២១ នេះ។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាបានចាត់ទុកឥណទានកាបូនជាប្រភពធនធានហិរញ្ញប្បទានប្រកបដោយចីរភាពដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់សកម្មភាពកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ហើយកម្ពុជាក៏បានបើកចំហទទួលការចូលរួមនូវភាពជាដៃគូជាមួយបណ្តាប្រទេស និងវិស័យឯកជននានាផងដែរ ដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍លើឥណទានកាបូននេះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបរាជ័យក្នុងការលក់កាបូនដែលបានមកពីព្រៃឈើទៅឱ្យបរទេស។ ពួកគេនិយាយថា ក្នុងរយៈពេលកន្លងមកនេះ វិស័យកាបូនរបស់កម្ពុជាមិនអាចលក់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ ទៅតាមតម្រូវការបានទេ ដោយសារព្រៃឈើជាង ៣៧% នៅក្នុងតំបន់គម្រោង «គោលនយោបាយកាប់ឈើគ្មានជាតិកាបូន» ហៅកាត់ថា រេដបូក (REDD+) ត្រូវបានកាប់បំផ្លាញ និងខូចខាតក្នុងរយៈពេល ៦ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
របាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅមួយចុះថ្ងៃទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ របស់សហព័ន្ធកូរ៉េសម្រាប់ចលនាបរិស្ថាន ឬហៅថា Korea Federation for Environmental Movements ឱ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ បានចាប់ផ្តើមគម្រោងសាកល្បងរេដបូក (REDD+) នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី កាលពីឆ្នាំ២០១៣ ក្រោយមកក៏បានពង្រីកដល់ប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងភូមា។
គម្រោងសាកល្បង រេដបូក ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅតំបន់ព្រៃឈើទំរីង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ នេះជាគម្រោងទីមួយដែលរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េប្រើប្រាស់សេវាកម្មព្រៃឈើសម្រាប់ទទួលបានឥណទានកាបូន ដើម្បីកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពីការឈប់កាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។ គម្រោងរេដបូកនេះ មានគោលបំណងដើម្បីការពារព្រៃឈើឱ្យបានគង់វង្សសម្រាប់ជាផលប្រយោជន៍ជាតិ និងចូលរួមកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុសកល ក្នុងក្របខ័ណ្ឌសហប្រជាជាតិស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
របាយការណ៍អង្កេតមួយនេះឱ្យដឹងថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ព្រៃឈើដែលកម្ពុជាលក់ទៅឱ្យកូរ៉េសម្រាប់ទទួលបានកាបូននោះ ត្រូវបានកាប់បំផ្លាញជាទ្រង់ទ្រាយធំ ក្នុងនោះព្រៃឈើ ៣៧% ក្នុងតំបន់គម្រោងរេដបូក បានបាត់បង់ និងខូចខាតក្នុងរយៈពេល ៦ឆ្នាំចុងក្រោយចាប់តាំងពីគម្រោងសាកល្បងបង្កើតឡើង។
ប្រភពដដែលបញ្ជក់ថា ព្រៃឈើដែលបាត់បង់ និងខូចខាតបន្ទាប់ពីក្រុមការងារមួយបានចុះទៅពិនិត្យព្រៃសហគមន៍ចំនួន ១៣ ក្នុងចំណោមព្រៃសហគមន៍ចំនួន ១៤ នៅក្នុងតំបន់គម្រោងរេដបូក នៅខេត្តកំពង់ធំ។ ប៉ុន្តែយោងតាមទិន្នន័យផ្កាយរណបសាធារណៈដែលផ្តល់ដោយសាកលវិទ្យាល័យម៉ារីលែន ឲ្យដឹងថា ផ្ទៃដីព្រៃឈើក្នុងតំបន់រេដបូក បានថយចុះពីប្រហែលជាង ៥ម៉ឺន ៦ពាន់ហិកតារក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មកនៅត្រឹមប្រហែលជាង ៣ម៉ឺន ៥ហិកតារ នៅចុងឆ្នាំ២០២០។ ការបាត់បង់ព្រៃឈើនេះ គឺស្មើនឹងផ្ទៃដី ២៤ដងនៃទំហំកោះអ៊ីយូដូដូ របស់ទីក្រុងសេអ៊ូល ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។
ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវ បានអះអាងថា ការខូចខាត និងបាត់បង់ព្រៃឈើនៅតំបន់រេដបូក ធំជាងអ្វីដែលបានឃើញនៅលើផ្កាយរណប ដោយសារតែការបាត់បង់ និងខូចខាតរហូតដល់ ៤៥% នៃគម្របព្រៃឈើទាំងមូល។ លើសពីនេះ អ្វីដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភជាងនេះទៅទៀត គឺអត្រានៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខ្លាំងនាពេលបច្ចុប្បន្ន ក្នុងនោះនៅឆមាសទី១ នៃឆ្នាំ២០២១ ព្រៃឈើដល់ទៅ ៨,៣% បានបាត់បង់ ខណៈនៅឆ្នាំ២០២០ ព្រៃឈើចំនួន ៨,៧៦% បានបាត់បង់នៅក្នុងតំបន់គម្រោងរេដបូក។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លោក ម៉ែន ណាត បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ ថា ដើម្បីកាត់បន្ថយឧស្ម័នពុលដែលបំភាយលើផែនដី គឺពិតជាដូចលោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងប្រាកដមែន ប៉ុន្តែអ្វីដែលខុសនោះ គឺមេដឹកនាំកម្ពុជារូបនេះគ្មានចំណាត់ការពិតប្រាកដដើម្បីធានាពីប្រសិទ្ធភាពនៃផែនការកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នោះទេ។
លោកបន្តថា ដើម្បីអាចកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ឬឧស្ម័នពុលលើផែនដីបាន កម្ពុជាត្រូវថែរក្សាព្រៃឈើដែលមានស្រាប់ និងដាំដុះបន្ថែម។ លើសពីនេះ លោកថាមិនត្រូវលុបបឹងបួបន្តទៀតនោះទេ ព្រោះថាទាំងព្រៃឈើ និងបឹងបួមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការជួយកាត់បន្ថយឧស្ម័នពុលលើផែនដី។
លោកបន្ថែមថា ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការលុបបឹងបួនានា គឺជាការជួយជំរុញឲ្យឧស្ម័នពុលអាចបំភាយលើផែនដីកាន់តែខ្លាំង ដែលនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសង្គមរូបនេះរិះគន់ថា លោក ហ៊ុន សែន ចេះត្រឹមតែនិយាយប៉ុណ្ណោះ ខណៈចំណាត់ការលើមន្ត្រីខិលខូច និងឈ្មួញទុច្ចរិតដូចជាលោក ទ្រី ភាព ជាដើម ដែលបានកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើរាប់សែនហិកតារក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់លើផែនដី មិនដែលត្រូវបានវែកមុខយកទៅកាត់ទោសចំពោះមុខច្បាប់ម្តងណាឡើយ។
បែបនេះក្តី កាលពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ក្រសួងបរិស្ថាន បានអះអាងថា ក្រសួងបានកំណត់ទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់តាមរយៈវិស័យព្រៃឈើឱ្យនៅកម្រិតសូន្យភាគរយ (០%) នៅមុនឆ្នាំ២០៤០ ដូចជា៖
- ធានាឱ្យបាននូវតុល្យភាពនៃការបំភាយ និងការស្រូបឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពីវិស័យព្រៃឈើ
- ការបង្កើនកម្រិតជីវភាពសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកទៅលើអនុផលព្រៃឈើ
- និងការពង្រឹងប្រភពផ្គត់ផ្គង់ផលិតផលឈើដោយវិធានការការពារព្រៃឈើធម្មជាតិឲ្យម៉ឺងម៉ាត់ផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរិះគន់ថា វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការការពារព្រៃឈើ គឺមិនមានប្រសិទ្ធភាពដូចការអះអាងរបស់ខ្លួនឡើយ។ ជាក់ស្តែង ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID) ក៏បានដកជំនួយរបស់ពួកគេដែរកាលពីដើមឆ្នាំ២០២១ នេះ ចំពោះវិធានការគ្មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការការពារព្រៃឈើរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកន្លងមក។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អង្គការឃ្លាំមើលព្រៃឈើពិភពលោក (The Global Initiative Against Transnational Organized Crime) បានឲ្យដឹងកាលពីដើមឆ្នាំ២០២១ នេះថា ចន្លោះពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាបានបាត់បង់គម្របព្រៃឈើជិត ៦សែនហិកតារនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សរបស់ខ្លួន ដែលស្មើនឹង ១១,៧ភាគរយនៃតំបន់ការពារសរុបដែលពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព បានស្នើសុំលោក ហ៊ុន សែន នាំចេញឈើកែច្នៃគ្រប់ប្រភេទតាមច្រកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី ច្រកវ៉ាលី ខេត្តក្រចេះ និងច្រកកំពង់ផែអន្តរជាតិ ជាដើម ហើយរហូតមកទល់ពេលនេះ ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ក៏នៅតែបន្តនាំឈើចេញទៅក្រៅប្រទេស ជាពិសេសទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមតែម្តង ដែលនាំឲ្យវៀតណាមចំណេញពីឈើរបស់ខ្មែរយ៉ាងសម្បើម។
របាយការណ៍រដ្ឋបាលព្រៃឈើប្រទេសវៀតណាម ដែលចេញផ្សាយកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ឱ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល ៦ខែដើមឆ្នាំ២០២១ នេះ វៀតណាមបាននាំឈើចេញទៅលក់នៅក្រៅប្រទេសជិត ៩ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០ ដែលចំណូលនេះបានកើនឡើងទ្វេដង។
ចំណែកកម្ពុជាវិញ បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ចេញផ្សាយអំឡុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ដែរនោះបានឲ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល ៦ខែដើមឆ្នាំ២០២១ នេះ ចំណូលដែលកម្ពុជាបានពីព្រៃឈើមានចំនួនតែជាង ១លាន ៥សែនដុល្លារអាមេរិក (១៥៣៨៦៧១ដុល្លារ) ប៉ុណ្ណោះ៕