ចលនាពលរដ្ឋដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក គាំទ្ររបាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋឆ្នាំ២០២១ នៃគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (The World Justice Project) ដែលរកឃើញថា កម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩ ស្របពេលដែលភាគីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្ដែងការមិនពេញចិត្តលើរបាយការណ៍នេះយ៉ាងខ្លាំង។
ចលនាពលរដ្ឋដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (PMD) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍គាំទ្ររបាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋ ឆ្នាំ២០២១ នៃគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក នៅថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ នេះថា ចំណុចជាបទដ្ឋានវិនិច្ឆ័យទាំងនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា ដែលអាស្រ័យលើមាត់មេដឹកនាំតែម្នាក់ ជាជាងច្បាប់របស់ប្រទេសកន្លងមក និងតាមរយៈល្បែងនយោបាយបុគ្គលដែលបានធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សង្គមជាតិទាំងមូលស្ថិតនៅក្រោមកណ្ដាប់ដៃអ្នកនយោបាយដែលមានអំណាចទាំងស្រុង។
ប្រភពដដែលអះអាងថា ការបង្ហាញពីគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកនេះ គឺពិតជាត្រូវនឹងទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះថាកន្លងមក រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុវត្តបំពានច្បាប់លើពលរដ្ឋខ្លួនឯង ដូចជាការចាប់ខ្លួនទាំងបំពានលើប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ការចាប់ឃុំខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌ទៅលើសកម្មជនសង្គម សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ដូចជាលោក រ៉ុង ឈុន ជាដើម។
ចលនាពលរដ្ឋនៅក្រៅស្រុកនេះបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសកម្មជននយោបាយ និងសកម្មជនសង្គមប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងអនុញ្ញាតឱ្យមានអំពើឃាតកម្មក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ជាហូរហែថែមទៀត ដូចជាការបាញ់សម្លាប់មេដឹកនាំសហជីព អ្នកកាសែតឆ្នើមៗ និងសកម្មជនសង្គមល្បីៗ ដូចជាបណ្ឌិត កែម ឡី លោក ឈុត វុទ្ធី និងលោក ជា វិជ្ជា ជាដើម។
ចលនាពលរដ្ឋដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (PMD) អះអាងថា បន្ថែមពីលើការគាបសង្កត់លើសកម្មជនសង្គម រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរផងដែរលើការគ្រប់គ្រង និងការចាត់ចែងទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ ដែលបានប្រើប្រាស់សម្រាប់តែបុព្វហេតុប្រយោជន៍នយោបាយគ្រួសារមេដឹកនាំដែលបណ្តាលឱ្យធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាវិនាសអន្តរាយយ៉ាងធំធេង។
ចលនាដដែលនេះអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ងាកទៅអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ១៩៩៣ ឡើងវិញ ដើម្បីស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ជាពិសេសស្ដារមុខមាត់កិត្តិយសប្រទេសជាតិឱ្យដើរលើផ្លូវនីតិរដ្ឋថ្លៃថ្នូរ ជាជាងប្រតិកម្មខឹងសម្បានឹងរបាយការណ៍វាយតម្លៃប្រកបដោយបច្ចេកទេសខ្ពស់ដែលមានភាពត្រឹមត្រូវរបស់គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (The World Justice Project) បានបង្ហាញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខទី១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩ ដែលតួលេខនេះបង្ហាញឱ្យឃើញថា កម្ពុជារឹតតែធ្លាក់ចុះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀត បើប្រៀបធៀបទៅនឹងរបាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅរបស់គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកនេះ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពនីតិរដ្ឋកម្ពុជាអន់បំផុត បើប្រៀបធៀបនឹងបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ ដូចជាប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី៦៨ ប្រទេសថៃ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី៨០ ប្រទេសវៀតណាម មានចំណាត់ថ្នាក់ទី៨៨ និងប្រទេសហ្វីលីពីន ស្ថិតក្នុងលេខរៀងទី១០២ ខណៈប្រទេសភូមា ជាប់ចំណាត់ទី១២៨។
របាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋនេះបញ្ជាក់ថា កត្តាដែលជំរុញឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ដល់កម្រិតទាបបែបនេះ គឺបណ្តាលមកពីការជ្រៀតជ្រែកលើប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលជាតិរបស់អំណាចរដ្ឋាភិបាល ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការដឹកនាំជាតិដោយគ្មានតម្លាភាព ការគំរាមកំហែងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងការមិនធានាបាននូវប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ខ្លួនតាមផ្លូវតុលាការ ជាដើម។
កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០២០ គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project) ក៏បានបញ្ចេញរបាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជាផងដែរថា កម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១២៧ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១២៨ នៅជុំវិញពិភពលោក ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាអាក្រក់បំផុតនៅក្នុងលោក ប៉ុន្តែល្អជាងតែប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា តែមួយប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជា លោក ជិន ម៉ាលីន បានប្រតិកម្មលើរបាយការណ៍នេះ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា កន្លងទៅថា ពិតជាចម្លែកណាស់ ពិន្ទុនីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាបែរជាស្ថិតនៅក្រោមប្រទេសប្រកាន់របបកុម្មុយនីស្តមួយចំនួនដែលដឹកនាំដោយរបបយោធាទៅវិញ ក្នុងនោះ ប្រទេសខ្លះកំពុងតែច្បាំងគ្នា និងឡើងកាន់អំណាចដោយកម្លាំងយោធាផងដែរ។
ទោះជាបែបនេះក្តី ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍រិះគន់ថា កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំជាង ៤០ឆ្នាំរបស់បក្សកាន់អំណាច រដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើអំណាចយោធារបស់ខ្លួនដឹកនាំ និងអនុវត្តគ្រប់បែបយ៉ាង ក្នុងនោះបានរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើច្បាប់អន្តរជាតិ ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាដើម។
ប្រភពដដែលរិះគន់ថា ក្រៅពីការរំលោភច្បាប់របស់ខ្លួន មេដឹកនាំខ្មែរដែលប្ដេជ្ញាកាន់អំណាចមួយជីវិត លោក ហ៊ុន សែន តែងគំរាមកំហែង និងចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយ និងសកម្មជនសង្គមជាប្រចាំ។ ជាងនេះទៀត រដ្ឋាភិបាលឯកបក្សនេះតែងបើកផ្លូវឱ្យមានឃាតកម្មក្រៅប្រព័ន្ធជាច្រើនករណីរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ហើយអំពើឃាតកម្មបែបនេះ គេរំពឹងថានឹងកើតមានជាបន្តទៀតក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតមេកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមបច្ចុប្បន្ននេះ៕