អ្នកវិភាគ និងមន្ត្រីគណបក្សនយោបាយ ចាត់ទុកការប្រកាសលក់ដីបឹងតាមោករបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីយកលុយសាងសង់អគារទីស្ដីការថ្មីក្រសួងមហាផ្ទៃ នាពេលថ្មីៗនេះថាជាការបន្លំ និងបោកប្រាស់ពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថាគ្មានរដ្ឋាភិបាលណាដែលសង់អគារធំស្កឹមស្កៃ ហើយមិនដឹងខ្លួនឯងគ្មានលុយនោះទេ។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគ និងសង្គមស៊ីវិល បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន បានចេញអនុក្រឹត្យមួយកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ដោយបង្កើតគណៈកម្មការអន្តរក្រសួងដើម្បីគ្រប់គ្រងចំណូលដែលបានមកពីការផ្ទេរដីទំហំ ១០០ហិកតារស្ថិតនៅពញាពន់ ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ សម្រាប់ចំណាយលើការងារសាងសង់អគារទីស្ដីការថ្មីរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។
បើតាមអនុក្រឹត្យឱ្យដឹងថា គណៈកម្មការនេះមានតួនាទី និងភារកិច្ចចុះពិនិត្យវាស់វែងតម្លៃដី ១០០ហិកតារ ហើយស្វែងរក និងកំណត់បុគ្គល ឬក្រុមហ៊ុន ឬវិស័យឯកជនដែលមានសក្ដានុពលធ្វើជាដៃគូក្នុងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិដី ១០០ហិកតារខាងលើ ដើម្បីយកថវិកាមកចំណាយលើការងារសាងសង់អគារទីស្ដីការថ្មីក្រសួងមហាផ្ទៃ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ ប្រាប់សារព័ត៌មានវីអូឌី (VOD) កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ ថា មូលហេតុដែលក្រសួងប្រកាសលក់ដីបឹងតាមោក ១០០ហិកតារនោះ ដោយសារខ្វះប្រាក់សម្រាប់កសាងអគារទីស្ដីការក្រសួងមហាផ្ទៃ។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្ដើមសាងសង់ទីស្ដីការថ្មីក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅចុងឆ្នាំ២០២១ ខាងមុខនេះ បន្ទាប់ពីទទួលបានថវិកា ខណៈបច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលកំពុងពិភាក្សាថ្លៃ និងមើលប្លង់ដីឡើងវិញ។
នាយកប្រតិបត្តិនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ យល់ថា ការប្រកាសលក់ដីបឹងតាមោកដោយសារខ្វះប្រាក់ ធ្វើឡើងមិនសមទំនងឡើយ។ លោកបានដាក់ជាសំណួរថា តើក្រសួងពិតជាខ្វះអគារធ្វើការមែនឬទេ? បើត្រូវការអគារ តើសម្រាប់បម្រើការអ្វី? ដាក់មន្ត្រីប៉ុន្មាននាក់? ត្រូវការថវិកាប៉ុន្មានដែរ? ចុះឯណាថវិកាជាតិដែលគ្រោងជាង ៨ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំនោះ? ហើយបើសិនលក់ដីបឹងនោះ តើបានប៉ុន្មានដែរ? និងសំណួរថា ហេតុអ្វីមិនឱ្យក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុលក់ ហើយចាត់ចែងចូលថវិកាជាតិ?
លោកបង្ហាញក្ដីបារម្ភពីផលប៉ះពាល់នៃការបន្តលក់ និងលុបបឹងតាមោក ខណៈការចាត់ចែងថវិកាជាតិមកពីការលក់បឹងធម្មជាតិមួយនេះនៅខ្វះតម្លាភាពនៅឡើយ។
ផ្ទៃដីបឹងតាមោក មានទំហំ ៣២៣៩ហិកតារ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន បឹងធម្មជាតិនេះត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន ពុះ និងកាត់បែងចែកទៅឱ្យឧត្ដមសេនីយ៍ធំៗនៅកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ អគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ ក្រសួងផ្សេងៗទៀត ព្រមទាំងឧកញ៉ា និងក្រុមហ៊ុនឯកជនដើម្បីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃចលនាពលរដ្ឋដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ លោក គឹម សុខ ចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ថាជាការបន្លំ និងបោកប្រាស់ពលរដ្ឋ ព្រោះថាគ្មានរដ្ឋាភិបាលណាដែលសាងសង់អគារធំមួយហើយ ដោយមិនដឹងខ្លួនឯងគ្មានលុយសម្រាប់សាងសង់ឡើយ ប៉ុន្តែប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនមានប្រាក់មែន គួរតែប្រកាសជាសាធារណៈមុនពេលចេញគម្រោង ដើម្បីរកលទ្ធភាព ឬមធ្យោបាយក្នុងការរកប្រាក់សង់អគារថ្មីនោះ។
លោកបន្តថា មូលហេតុដែលរូបលោកចាត់ទុកការអះអាងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ថាជាការបន្លំ និងបោកប្រាស់ពលរដ្ឋនោះ ដោយសារតែលុយដែលបម្រុងសម្រាប់សាងសង់អគារថ្មីនោះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចាយអស់ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលកំពុងជួបវិបត្តិអត់លុយ ស្របពេលដែលកម្ពុជាកំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈដែលខ្ចីលុយពីបរទេសមិនបាន។
លោកលើកឡើងថា ជាក់ស្ដែងកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៩ នោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានគម្រោងខ្ចីលុយពីបរទេសរហូតជិត ២ពាន់លានដុល្លារ ប៉ុន្តែមិនមានប្រទេសណាឱ្យខ្ចីឡើយ សូម្បីតែប្រទេសចិន ក៏ដោយ។
លើសពីនេះ លោកថាការបោះពុម្ពក្រដាសប្រាក់ ៣ម៉ឺនរៀលនាពេលថ្មីៗនេះ អាចជាល្បិចមួយដើម្បីយកលុយនោះធ្វើជាមធ្យោបាយសម្រាប់សាងសង់អគារក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយយករឿងនេះទៅប្រកាសប្រាប់ពលរដ្ឋថា លុយដែលសាងសង់អគារជាលុយលក់ដីបឹងតាមោក ១០០ហិកតារ។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្ដីពីលទ្ធផលនៃការប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ បានឱ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រោងនឹងខ្ចីលុយពីបរទេស និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ចំនួនជាង ២២៦០លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីបំពេញកង្វះខាតក្នុងគម្រោងថវិកាជាតិឆ្នាំ២០២២ ប្រមាណ ៨,៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។
លោក គឹម សុខ អះអាងថា មានភាពមិនប្រក្រតីជានយោបាយកម្រិតជ្រៅក្នុងការពុះច្រៀកដីចែកទៅឱ្យអ្នកមានឥទ្ធិពលរដ្ឋនៅក្នុងផ្ទៃក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះមានសមាជិកគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន ពួកឧកញ៉ាមួយចំនួនតូចដែលនៅជុំវិញគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន ជាពិសេសនៅឧត្ដមសេនីយ៍ធំៗនៅក្រសួងការពារជាតិ ក្រុមមេប៉ូលិសដែលមានអំណាចចាត់ចែងកម្លាំងនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងដំណាក់កាលធ្លាក់ចុះនៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មេទ័ពសំខាន់ៗនៅក្រសួងការពារជាតិ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ បានបាត់បង់ប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកដែលអាចរក្សាប្រយោជន៍ធំៗបាននោះ គឺមានតែក្រុមគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន ប៉ុណ្ណោះ។ ករណីនេះ លោកថាមេទ័ពធំៗមិនសប្បាយចិត្តចំពោះអំណាចនៃការទទួលបានរបស់ក្រុមគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន ដែលធ្វើឱ្យពួកគេមានប្រតិកម្ម ហើយធ្វើឱ្យលោក ហ៊ុន សែន បារម្ភ ហើយឈានទៅកាត់ដីចែកឱ្យ ដើម្បីលួងចិត្តពួកគេ៕