ចិន នៅតែព្យាយាមចង់ឱ្យមេដឹកនាំរបបសឹកភូមា ឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង ចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ចិន ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃចន្ទ ទី២២ ខែវិច្ឆិកា ប៉ុន្តែទាំងចិន និងរបបសឹកភូមា បន្តបាក់មុខម្ដងទៀត ព្រោះតែក្រុមប្រទេស៤ ក្នុងសមាគមអាស៊ាន បានសម្រេចទាត់ចោលដោយប្រាប់ចិនថា មិនអាចឱ្យតំណាងរបបសឹកមកចូលរួមបានឡើយ លុះត្រាតែរបបនេះអនុវត្តតាមសេចក្ដីសម្រេច ៥ចំណុចរបស់មេដឹកនាំអាស៊ានជាមុនសិន។
សេចក្ដីសម្រេច ៥ចំណុចរបស់អាស៊ានដែលតម្រូវឱ្យពួកយោធាអនុវត្ត គឺ៖
- ទី១ ការបើកផ្លូវចរចាជាមួយក្រុមប្រឆាំង
- ទី២ ការបញ្ចប់អំពើហិង្សា
- ទី៣ ការបើកឱ្យប្រេសិតអាស៊ានជួបភាគីក្រុមប្រឆាំង
- ទី៤ ទទួលយកជំនួយមនុស្សធម៌
- និងទី៥ ស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
សារព័ត៌មានភូមា Irrawaddy បានចុះផ្សាយថា តំណាងចិន ដែលបានទៅជួបមន្ត្រីប្រទេសព្រុយណេ និងសិង្ហបុរី បានព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលប្រាប់ប្រទេសពីរនេះថា កិច្ចប្រជុំពិសេសអាស៊ាន-ចិន លើកនេះ គឺពិសេសព្រោះតែជាខួប ៣០ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងអាស៊ាន ហើយម្យ៉ាងទៀតមានវត្តមានលោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីង។
តែបែបនេះក្ដី នៅតែមិនទទួលបានការយល់ព្រមពីសមាជិកអាស៊ានដែល ៤ប្រទេសបានទាត់ចោលសំណើរបស់ចិន។ ប្រទេស៤ នេះ គឺម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី សិង្ហបុរី និងព្រុយណេ។ សម្រាប់ព្រុយណេ គឺជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២១ ប៉ុន្តែសម្រាប់ភូមា គឺក្នុងឆ្នាំនេះគឺជាអ្នកសម្របសម្រួលកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន-ចិន។ តាមប្រភពដដែលនេះ មហាក្សត្រព្រុយណេ Hassanal Bolkiah នឹងធ្វើជាអ្នកសម្របសម្រួលកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ចិន។
មេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារភូមា ឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង ត្រូវបានសមាជិកអាស៊ានសម្រេចមិនឱ្យចូលរួមប្រជុំកំពូលអាស៊ាន គឺតាំងពីកិច្ចប្រជុំនេះប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៦ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែតុលា។ មេដឹកនាំអាស៊ានសម្រេចដូចនេះ គឺជាការឆ្លើយតបព្រោះតែរបបសឹកមិនព្រមឱ្យប្រេសិតអាស៊ានជួបអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី នៅពេលដែលប្រេសិតនេះចង់ធ្វើដំណើរទៅប្រទេសភូមា កាលពីដើមខែកញ្ញា។
ដោយសាររឿងនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានបានជួបប្រជុំគ្នាកាលពីថ្ងៃទី១៥ តុលា ដោយសម្រេចដាក់ពិន័យលើពួកយោធាភូមា គឺមិនឱ្យមានតំណាងជាន់ខ្ពស់ណាមកចូលរួមប្រជុំនឹងមេដឹកនាំអាស៊ានឡើយ។
នៅពេលដែលអាស៊ានសម្រេចដូចនេះ គឺចិនពុំបានប្រតិកម្មអ្វីទេ គឺស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់ ប៉ុន្តែអ្វីដែលចម្លែក គឺចិនបញ្ជូនប្រេសិតម្នាក់របស់ខ្លួនជាថ្មីម្ដងទៀតទៅកាន់ប្រទេសភូមា កាលពីសប្ដាហ៍មុននេះ ដោយប្រេសិតបានជួបនឹងឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង។
ក្នុងជំនួបនោះ លោក Sun Guoxiang បានស្នើឱ្យលោក មីន អ៊ុងឡាំង អនុវត្តប្រាំចំណុចរបស់អាស៊ានឱ្យបាន ហើយត្រូវបន្ធូរបន្ថយគំនាបទាំងអស់ទៅលើគណបក្សប្រឆាំង។ សំណើរបស់ចិន តាមរយៈប្រេសិតរូបនេះ មិនទាន់ឃើញពួកយោធាឆ្លើយតបអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែសំណើរបស់ចិនដែលសុំឱ្យលោក មីន អ៊ុងឡាំង ចូលរួមប្រជុំជាមួយលោក ស៊ី ជីនពីង ត្រូវបានអាស៊ានទាត់ចោល។
តែយ៉ាងណា សមាគមអាស៊ានបានប្រាប់ប្រេសិតចិនរូបនេះថា អាស៊ានយល់ព្រមឱ្យតំណាងស៊ីវិលម្នាក់ដែលមិនពាក់ព័ន្ធនយោបាយ អាចចូលរួមប្រជុំបាន ប៉ុន្តែពួកយោធាមិនបានចាត់តំណាងស៊ីវិលណាម្នាក់មកប្រជុំនោះទេ គឺតាំងពីកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានតាំងពីចុងខែតុលា។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌូនេស៊ី Teuku Faizasyah បានបញ្ជាក់ថា ជំហរអាស៊ាន គឺមិនទន់ភ្លន់នឹងពួកយោធាភូមាទៀតនោះទេ ។ នេះគឺជាសញ្ញាមួយដែលអ្នកសង្កេតការណ៍មើលឃើញថា អាស៊ានសម្រេចដូចនេះដែលទាត់ចោលសំណើរបស់ចិន គឺបង្ហាញអំពីអាស៊ានប្រកាន់យកគោលការណ៍វិធានការរឹង ជាជាងសម្របសម្រួលទន់ភ្លន់ដែលនាំឱ្យពួកយោធាភូមា មើលរំលងឥទ្ធិពលអង្គការក្នុងតំបន់របស់ខ្លួន។ ក្នុងន័យនេះ ភូមាក៏បាក់មុខថែមទៀត ហើយចិនក៏បាក់មុខផងដែរ។
ជាការកត់សម្គាល់នៅឯកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ចិនពុំបានជំទាស់ទាល់តែសោះនូវសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សានេះ ដែលបានថ្កោលទោសពួកយោធាបង្កអសន្តិសុខ និងវាយប្រហារទៅលើជនស៊ីវិល ដែលបណ្ដាលឱ្យស្លាប់កើនឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
យោងតាមសមាគមជំនួយអ្នកទោសនយោបាយ គឺចាប់តាំងពីថ្ងៃរដ្ឋប្រហារទី១ កុម្ភៈ មក អ្នកស្លាប់ដោយសារអំពើហិង្សាក្រោមស្នាដៃរបស់ពួកយោធាជាង ១៣០០នាក់ និងចាប់ខ្លួនជាង ១ម៉ឺននាក់ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនេះ ពួកយោធាដោះលែងជិត ៦ពាន់នាក់។
ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បានទាមទារឱ្យពួកយោធាភូមាអនុវត្តនូវគោលការណ៍ប្រាំចំណុចរបស់សមាគមអាស៊ាន ដោយព្រមានថា បើពុំនោះទេ នឹងយកបញ្ហាភូមានេះមកដោះស្រាយនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ៕